ROMANCE DE LLUNA Y TEXU
Talo qu'a Píramu y Tisbe,
Neto
qu’a Hero y Lleandru,
Los
agüerios de los fados
Y la
vecindá del tratu
A Texu
y Lluna arreyaren
Con un
amorosu llazu.
La
ciudá vio los sos besos,
Les sos
caricies el campu,
Los
«quiérote» oyó la mar,
Los
«amor» el monte altu;
Y el
fogaral del deséu
Nin de
día nin de nueche
Pierde
fuelgu o dexa l’aldu.
Más
blanca que ñeve blanco,
Roxa
como sol tempranu,
De
melgueru güeyu azul
Y de
cuerpu enllenu encantu,
Ye
Lluna envidia de moces
Y de
los mozos acapiu.
Forníu
y fuerte ye Texu,
Aloyeru
y rescampláu,
Que nun
hai neña que dexe
De
suspirar si al so llau
tien la
suerte que los sueños
-Y lu
lleven nun brazáu.
La
caparina perpinta,
El
malvís de duce cantu,
La rosa
de tez perñidia,
El
clavelín colloráu,
Flores,
páxaros y brutos,
Nel
poblu y no despobláu,
Amiren
los sos amores
Estelándose
al so pasu:
La so
dicha va ser tanta
Como
tantu ye’l so encantu.
Pa
decir «felicidá»
Ye
agora «Texu»’l vocablu;
Y a
«amor» sustituye «Lluna»,
como nome
más al casu.
… …
Tán yá
apregonaos los mozos,
Yá
queda cerráu el tratu.
Pela
viesca y pela ería,
Nel
fondigón y no altu,
Toos
festexen la boda
Y
engayólense, mentantu
Que
llega por fin el día
Pal que
se señala l’actu.
Será al
entamu de xunu,
Cuando
yá casi’l veranu
Españe
en verde nes rames,
Herbes
y flores del campu.
Y
dícenlo les persones,
Y
repítenlo nel cantu
Los
páxaros y les brises
La
fontana y el regatu.
«Será
de Texu y de Lluna
La
felicidá y l’encantu;
Será de
toos nosotros
El
contentu y l’agradu.
Será al
entamar de xunu,
Casi yá
al sol del veranu,
Cuando
españen los verdores
Como
del amor en baltu».
Polifemu
d’altos fornos,
El Sol
xixila abangáu
Na
barandiella del cielu.
Mozu va
pocu llegáu
Al
puertu la adolescencia,
Siente’l
so cuerpu amburáu
Por
llapaes estelares.
Como un
perrín acapiáu
Por
cuatro o por cinco manes,
El Sol
cuerre enamoráu
A la
escontra de les moces
Per ún
y per otru llau.
Pero,
dende fai dos meses,
L’aldu
tien enveredáu
Nel
cuerpu y cara de Lluna,
Nel so
andar peragraciáu,
Agüeyá
y mira y amira,
Pasa
los díes clisáu.
Y, al
mesmu tiempu, la envidia
De Texu
l’afortunáu
Va
enllenándo-y pechu y boca
D’amargor
enfelenáu.
«O ye
pa mio o ye pa nadie»
díxose
aquexadumbráu.
Y al
fin, un amanecerín
Del mes
de mayu avanzáu,
El Sol
amiyó a la tierra
Pol so
deséu arrastráu.
Eros,
traximán de llazos,
Un
mundu atarraquitáu
De
sensaciones y lluces
Dexó
abiertu y destapáu:
A les
ventanes de Lluna
Un
mantu espardió estráu
De
flores de mil collores,
Como
enxamás fue agüeyáu
Dende’l
principiu del mundu;
Y un
arrecendor meláu
De
mazana y rosa fresca
Quedó
nel aire ufiertáu
Al
sentíu de la ñeña.
Y
dende’l cielu hasta’l prau
Fizo
sonar a los astros
Como un
báramu ensamáu
De
gaiteros requintones.
Y yá’l
Sol, tresfiguráu,
viste
irresistibles gales,
d’estrelles
empaxelláu.
Tres
vegaes negó Pedro,
Y otres
tres siguió afitáu
Nel
amor de Texu el non
Col que
fue’l Sol rechazáu.
Pero a
la cuarta llapada,
Adulcemente
enclincáu,
Fue
venciendo’l cuerpu Lluna:
Que’l
qu’asina ye adoráu
Non ye
varón nin muyer
Si
resiste al ser rogáu,
Sinón
piedra, muria, cádava,
Barru
inerte o secu tarmu.
… …
En
siendo mala noticia,
Llegó a
Texu como’l rayu;
Como un
gamu corrió Texu
A
facese xuiciu esactu;
Y
fechu, a Llábana Llana
Esñaló
como un rallampiu,
Pa
pedi-yos a los dioses
La
fechura d’un milagru.
Yá
hacia’l cielu Lluna y Sol
Van
subiendo mentestantu:
A ella
resplánde-y la capa
De
perñidiu armiñu blancu;
Él
lleva rellumos d’oru
Nos
azules del so mantu.
Un
plizquín de señardá
Añubla
a Lluna’l so encantu.
Más pasión-y
da al amor
De Sol
de Texu’l fracasu.
«Vosotros
sabéis de mi
Dende
que di’l primer pasu
De la
mano de mio madre;
Sabéis
qu’inxamás un dañu
Fice a
cosa o a persona,
Yá del
llugar, yá foriatu;
Que
siempre cumplí dafechu
La
palabra, y voluntariu
Agabité
yo auquiera
Qu’ello
fuese necesariu,
Y bien
sabéis que de mi
Pa vós
ye’l mayor cancallu.
Cómo yo
adoro a Lluna
Nun
quier testimoniu o datu:
Abonda
ver la mio sangre,
Que se
me cuaya nel bazu;
O
sentir cómo les peñes
S’esboroñen
col mio agayu.
Si
dalgo val la mio fe,
Si un
rispiu’l mio gasayu,
Si
xusticia ye daqué
Y non
ye sólo un vocablu,
Rico de
vós que fagáis
En
xusticia un milagru:
Que a
Lluna suelte’l Sol,
Y que
Lluna faga un altu
Onde
pueda perpensar,
Hasta
que tenga bien claru
Si ye’l
llimpiu amor de Texu,
El mio
amor probe y humanu,
El que
la atrae de verdá,
O ye’l
reciente afalagu,
L’atractivu
rellumante
De un
dios encapricháu,
Lo que
la llama pa siempre.
Equí,
ensin dar un ablagu,
Al pie
los vuestros altares,
D’opinión
por Lluna’l cambiu
Tó
esperar eternamente:
Porque
ella tornará’l pasu
P’hacia
Texu dalgún día,
Anque
lleve un tiempu llargu».
Un
sollutu calteniendo
Del so
corazón nel pañu
(Que
tamién los celestiales
Lloren
llárimes dacuandu),
Accedieren
los sos dioses
A la
petición, y entamu
A ella
dieron, camudando
A Lluna
en blancu astru
Suspendíu
ente la tierra
Y el
cielu. Cañu tres cañu
Ellí
mesmu echó Texu;
Delantre
de l’altar sacru
Enraigonó,
y sangrientu
Del so
dolor quedó’l rastru
Na so
encarnada corteya,
Y nos
sos frutos en ramu.
… …
Tovía
Lluna pel cielu
Tien en
duldes el so ánimu,
Y yá
s’espurre pal Sol
Yá
piensa amiyar abaxu.
Texu,
de constancia exemplu,
Ensin
dulda, ensin desmayu,
Adulcemente
creciendo
El so
amor en cada añu,
Espera
por ella al pie
D’aquel
mesmu llugar sacru
Onde un
milagru pidiera
A los
sos dioses antañu;
Y pa
muestra y testimoniu
D’amor
y d’enfotu humanu
Ficieren
crecer los dioses
D’aquel
Texu un simulacru
Uquiera
qu’al aire llibre
Teníen
cultu y santuariu.
Sieglos
dempués los heriedes
D’aquel
San Pedru romanu
Oscuros
uparen muros
Y
lleños cruzaos no altu:
Metanos
sobre les llábanes
Onde
l’antigu paisanu
Ufiertaba
a los sos dioses
Al aire
llibre, al falagu
De la
caricia del vientu
Y del
besu del orbayu.
Y ellí
tamién firme sigue,
De la
so Lluna al alguardu,
Texu que
dio xuramentu
d’enamoráu
y d’asturianu.
No hay comentarios:
Publicar un comentario